systems thinking:
Een andere kijk op complexe situaties
Door Iris de Jong | 17 juni 2019
De situaties en uitdagingen waar veel organisaties mee te maken krijgen, zijn vaak ongekend complex. Daar waar vroeger een eenvoudige aanpak voldoende was om problemen aan te pakken, moeten we ons vandaag de dag focussen op het grotere geheel. Systems thinking zorgt voor inzicht door de focus te leggen op onderlinge verbindingen en relaties. Hierdoor kunnen we onderlinge verbindingen begrijpen en versterken. Systeemdenken laat zien dat dit zorgt voor een effectieve en vooral meer toekomstgerichte aanpak voor (sociale) complexe situaties. Ontdek zelf waarom systems thinking ook onmisbaar is binnen jouw organisatie.
Systems thinking als complexe benadering
Systems thinking is een wetenschappelijke en holistische benadering die er vanuit gaat dat alles om ons heen in een bepaalde sociale mate met elkaar samenhangt. Het helpt ons te begrijpen op welke manier relaties met elkaar in verbinding staan en hoe deze elkaar beïnvloeden. Systems thinking, in het Nederlands beter bekend als systeemdenken, is de tegenhanger van ‘The Age of Machines’. Bij het machinedenken wordt alles apart beschouwd en aangepakt, net zoals bij machines. Alle losse elementen worden daar bij elkaar opgeteld en vormen uiteindelijk één geheel. Een kant-en-klare oplossing ontstaat en is voldoende. Daarentegen gaat systems thinking er juist vanuit dat we organisaties als een samenhangend en groter geheel zien en dat deze bestaan uit verschillende sociale systemen. Hierdoor zien we hoe die losse onderdelen met elkaar in verbinding staan, samenhangen en op welke manier ze elkaar beïnvloeden. Systeemdenken is hierdoor een goede benadering voor complexe situaties. Met name doordat de aanpak van complexiteit gebaseerd is op onvoorspelbaarheid en de inbreng van veel stakeholders.
Systems thinking ontstaat bij inzicht in het ‘waarom’
Sta je er weleens bij stil dat ons gedrag en motivatie ervoor zorgen dat we allemaal op een totaal andere manier tegen onze dynamische wereld aankijken? Dit begint allemaal bij het ‘waarom’ achter bepaalde situaties. Door hier oog voor te hebben, krijgen we zicht op mogelijke manieren om keuzes te maken die voor een daadwerkelijke aanpak van het probleem zorgen. Veel organisaties focussen nog op een symptoombestrijding die naar antwoorden leiden en slechts een kort effect hebben. Systems thinking biedt kansen om juist alle gebeurtenissen, relaties en dingen in een ander perspectief te zien. Het geeft ons een verklaring waarom dingen gebeuren en leidt tot inzichten om deze in de toekomst aan te kunnen pakken. Als er in het ene deel van het systeem iets gebeurt, heeft het invloed op de rest van het systeem. Een systeemdenker probeert complexe sociale vraagstukken te begrijpen door op zoek te gaan naar verbanden, patronen en relaties in het gedrag van mensen. Door dit te begrijpen, worden bepaalde zaken en situaties plotseling heel helder. Juist het zien van die nieuwe perspectieven en openstaan voor nieuwe inzichten zijn hierbij zo cruciaal en waardevol.
Als er in het ene deel van het systeem iets gebeurt, heeft het invloed op de rest van het systeem. Een systeemdenker probeert complexe sociale vraagstukken te begrijpen door op zoek te gaan naar verbanden, patronen en relaties in het gedrag van mensen.
Systems thinking als aanpak voor complexe situaties
Vaak worden problemen of complexe situaties vaak op een onjuiste manier aangepakt. Hierbij kan je denken aan oplossingen die slechts werken voor de korte termijn. Je kunt het vergelijken met een lichamelijke kwaal die maar niet weggaat. Voor het tijdelijke effect kunnen we een pijnstiller innemen om ons voor het moment wat beter te laten voelen, waardoor pijn minder wordt. Die pijnstiller is echter slechts de tijdelijke oplossing en hiermee wordt het echte probleem niet aangepakt. Maar wat is het effect als je hier op lange termijn mee doorgaat? Je kunt pijnstillers blijven slikken, maar je weet niet wat de exacte oorzaak is en waarom je eigenlijk zoveel pijn hebt. Dat is niet de oplossing van het daadwerkelijke probleem. Het roept alleen maar vragen op en ontstaat een gevoel van onzekerheid, want misschien is er iets niet goed op het gebied van je gezondheid.
Hoe systems thinking werkt binnen organisaties
Wat als je die situatie omzet naar de organisatie waar jij werkt of eigenaar van bent, en je loopt tegen zaken aan die niet simpel op te lossen zijn. Je probeert met tijdelijke oplossingen het probleem enigszins aan te pakken. Dat lijkt wellicht een goed idee voor de korte termijn, maar op lange termijn is het geen optie. Juist dan is systems thinking zo belangrijk. De systeemdenker kijkt in dit geval naar alle mogelijke verbanden en relaties die het probleem aan kunnen pakken. Door het probleem echt aan te pakken en niet slechts de symptomen, leidt dit in een organisatie tot een veel duurzamere en effectieve aanpak die bovendien in speelt op de toekomst.
‘Wat als je deze situatie omzet naar de organisatie waar jij werkt of eigenaar van bent, en je loopt tegen zaken aan die niet simpel op te lossen zijn, maar je probeert met tijdelijke oplossingen het probleem enigszins aan te pakken? Dat lijkt wellicht een goed idee voor de korte termijn, maar voor de lange termijn is het geen optie.’
Onderlinge relaties herkennen met systems thinking
Om iets van onze huidige complexe wereld te kunnen begrijpen, is het toepassen systeemtheorie voor organisaties dus een uitkomst. Juist om deze vanuit één geheel te bekijken en hier onderlinge relaties in te herkennen. Het helpt organisaties in sterke mate, omdat het een manier is waarop personen een breder perspectief ontwikkelen. Je kijkt naar een organisatie als systeem. Hierdoor zijn algemene structuren, patronen en cyclussen in systemen te zijn. De focus ligt dus niet op gebeurtenissen en lokale problemen, maar op het de verschillende sociale systemen die als één beschouwd worden. Het helpt daarom goed om de echte oorzaken te identificeren en te weten hoe en waarom situaties aanpast moeten worden. Bovendien is systems thinking een vaardigheid die toe te passen en te versterken is tijdens innovatietrajecten, workshops en creatieve sessies. Systemisch kijken zorgt ervoor dat je oog krijgt voor het grotere geheel. Het maakt onderscheid tussen wat zichtbaar en onzichtbaar is.
Ontdek zelf wat systems thinking biedt
Om zo goed mogelijk zicht te hebben op sociale, complexe situaties binnen jouw organisatie en hier op de beste wijze op in te kunnen spelen, is het belangrijk om systems thinking toe te passen. Hierdoor kan je bepaalde situaties eerder te herkennen en identificeren. Juist daarom is het goed om een systeemdenker actief te hebben binnen je organisatie of hier zelf ook de focus op te gaan leggen door deze vaardigheid zo goed mogelijk zelf toe te passen. I-OPENER kan hierbij helpen tijdens een I-OPENER Workshop of begeleiden I-OPENER Internal Change tijdens een innovatietraject. Hier laat ik zien hoe systems thinking toe te passen binnen jouw organisatie. Ontdek zelf waarom systems thinking onmisbaar is voor jouw organisatie. Wil je hier meer over weten? Bekijk hier de services. Neem dan contact op via deze pagina of direct via info@i-openerinnovation.com.
Wil je andere artikelen lezen die geschreven zijn door Iris van I-OPENER Innovation & Design? Klik dan hier!
Volg I-OPENER Innovation & Design ook via de onderstaande social mediakanalen: